اگر می خواهید بدانید چرا سودان برای بسیاری از کشورهای دیگر اهمیت دارد، کافی است به نقشه نگاهی بیندازید.

دلیلی وجود دارد که درگیری هایی که در هفته گذشته در آنجا شروع شده است، زنگ خطر بین المللی بسیاری را به صدا در آورده است. سودان نه تنها بزرگ است – سومین کشور بزرگ آفریقا – بلکه در سراسر یک منطقه ناپایدار و از نظر ژئوپلیتیک حیاتی امتداد دارد.

هر اتفاقی که از نظر نظامی یا سیاسی در پایتخت، خارطوم، رخ می دهد، در برخی از شکننده ترین نقاط این قاره موج می زند.

این کشور در میان رودخانه نیل قرار گرفته و سرنوشت این کشور را تقریباً از نظر وجودی اهمیت می دهد. پایین دست، به مصر تشنه آب، و بالادست، به اتیوپی محصور در خشکی با طرح های جاه طلبانه برق آبی که اکنون بر جریان رودخانه تأثیر می گذارد.

سودان در مجموع با هفت کشور همسایه است که هر کدام دارای چالش های امنیتی هستند که با سیاست خارطوم در هم آمیخته است.

مشکل در منطقه دارفور غربی سودان تقریباً ناگزیر به چاد همسایه هم سرایت می‌کند و بالعکس. سلاح‌ها و جنگنده‌های اهل چاد مستعد کودتا، و جمهوری جنگ‌زده آفریقای مرکزی، اغلب آزادانه در سراسر مرزهای متخلخل منطقه جریان دارند. تقریباً همین امر در مورد لیبی در شمال غرب نیز صادق است.

سودان با منطقه تیگری در شمال اتیوپی هم مرز است – اخیراً از یک درگیری طاقت فرسا بیرون آمده است که همسایه غیرقابل پیش بینی دیگری را درگیر کرده است، خودکامگی منزوی و به شدت نظامی شده اریتره. همچنین تنش در سایر بخش‌های مرز مشترک اتیوپی و سودان – و در مکان‌هایی مورد مناقشه – وجود دارد.

در جنوب، سودان با کشور نسبتا جدیدی روبرو است، سودان جنوبی، که در سال 2011 پس از یکی از طولانی ترین و خونین ترین جنگ های داخلی آفریقا، رسما از همسایه شمالی خود جدا شد. آن مرز نیز ناپایدار است.

سودان جنوبی به سرعت وارد نوعی جنگ داخلی در مقیاس گسترده شد که برخی نگرانند اکنون سرنوشت سودان نیز باشد. سودان جنوبی پس از استقلال، بیشتر میادین نفتی گرانبهای منطقه را با خود برد و سودان را بسیار فقیرتر کرد و به طور غیرمستقیم به بحران کنونی خارطوم کمک کرد، زیرا گروه های نظامی رقیب اکنون برای کنترل منابع اقتصادی در حال کاهش مانند طلا و کشاورزی تلاش می کنند. .

داستان ادامه دارد

به عنوان بخشی از این مبارزه، ژنرال های سودانی – ارتش همیشه بازیگران بزرگ و ظاهراً فاسد در اقتصاد محلی بوده اند – به دنبال شرکای خارجی رفته اند. برای کشاورزی، این به معنای دعوت از کشورهای خلیج فارس برای سرمایه گذاری در پتانسیل عظیم و نسبتاً کم استفاده شده خاک غنی که در همسایگی رود نیل است، بوده است.

وقتی صحبت از طلا به میان می‌آید، به نظر می‌رسد معاملات بسیار تیره‌تری با گروه بدنام واگنر روسیه که متهم به قاچاق طلا به خارج از سودان است، انجام شده است. وزارت خزانه داری ایالات متحده، یوگنی پریگوژین، رئیس واگنر را به “سوء استفاده از منابع طبیعی سودان برای منافع شخصی و گسترش نفوذ بد” آنلاین از طریق “مزرعه ترول” خود متهم کرده است.

منافع روسیه در این کشور و منطقه بسیار فراتر است. خط ساحلی شرق سودان رو به دریای سرخ است.

کرملین سال هاست که به دنبال ایجاد یک پایگاه نظامی در بندر سودان بوده و به کشتی های جنگی خود دسترسی – و نفوذ بر آن – یکی از شلوغ ترین و مورد مناقشه ترین خطوط دریایی جهان را می دهد. مسکو به نهایی کردن توافقی درباره این پایگاه با دولت نظامی سودان – که در سال 2021 با یک کودتا قدرت را به دست گرفت، نزدیک شده است.

جای تعجب نیست که طیف گسترده ای از دولت ها اکنون به دنبال تأثیرگذاری بر رویدادهای میدانی در سودان هستند.

در حال حاضر، به نظر می رسد تمرکز روی پایان دادن به نبرد بین ارتش و گروه شبه نظامی RSF قبل از گسترش بیشتر باشد، و تهدید می کند که از یک جنگ قدرت نسبتاً ساده به یک جنگ داخلی پیچیده تر تبدیل شود.

فراتر از آن، برخی از دولت های خارجی مشتاق کمک به سودان به سوی دموکراسی هستند که بسیاری امیدوار بودند ممکن است پس از سرنگونی حاکم بی رحم این کشور، عمر البشیر، در سال 2019 رخ دهد.

اما دولت‌های دیگر ممکن است ترجیح دهند از یک مرد قدرتمند دیگر حمایت کنند و اراده مردم سودان را که دهه‌ها منتظر بوده‌اند تا یکی از غول‌های در حال مبارزه آفریقا به کار گرفته شود، خنثی کنند.